Het is met grote droefheid dat rector prof. Caroline Pauwels het overlijden verneemt van Mevrouw Mireille Aerens, het zoveelste slachtoffer van het coronavirus.
VUB Filantroop Mireille Aerens had een hart voor dieren. Daarom besloot ze om een deel van haar vermogen te schenken aan de VUB. Haar beslissing kwam er na een ontmoeting met prorector Prof. Paul de Knop, die in 2008 tijdens een zitting van het Universitair Centrum in Brugge pleitte voor meer financiering voor de universiteiten van bedrijven en particulieren. Mireille Aerens, die aanwezig was en de waarden van de VUB onderschreef, ging een gesprek aan met Paul De Knop en dit bracht de bal aan het rollen.
Haar wens was om geen proefdieren meer te hoeven te gebruiken voor de wetenschap en - na een kennismaking en vele gesprekken met de VUB - leidde dit in 2009 tot het oprichten van een leerstoel Mireille Aerens aan de VUB. Deze werd gebruikt om preklinisch onderzoek te steunen. Toen Mireille Aerens eind 2014 een krantenartikel las over een belangrijke wetenschappelijke prijs die toegekend werd in Duitsland aan VUB onderzoekster prof Vera Rogiers met haar onderzoeksgroep IVTD (In Vitro Toxicology en Dermato-Cosmetologie), besloot zij dit baanbrekende stamcelonderzoek te steunen.
De Leerstoel Mireille Aerens voor alternatieve onderzoeksmethoden zonder proefdieren kreeg definitief vorm in 2015 met Prof. Vera Rogiers als leerstoelhouder. In eerste instantie werden twee doctorale vorsers gefinancierd om vernieuwende alternatieve methoden te ontwikkelen in het domein van de preklinische toxicologie, namelijk om vroegtijdig levertoxiciteit veroorzaakt door nieuwe geneesmiddelen op te kunnen sporen zonder hierbij proefdieren te gebruiken. Dit onderzoek was interdisciplinair opgezet en bestond uit een unieke samenwerking tussen IVTD en B-PHOT (Brussels Photonics Team). Prof. Hugo Thienpont, directeur van B-PHOT en huidig vicerector Innovatie en Valorisatie, herinnert zich Mireille Aerens zeer goed. "Mevrouw Aerens was een dame met een bijzondere visie, een duidelijke mening, en een rotsvast geloof in de kracht van vrij onderzoek ten dienste van de mensheid met maximaal respect voor dieren. Zij volgde nauwgezet en met een ongeziene passie de vooruitgang van de jonge vorsers, die ze met haar leerstoel ondersteunde."
In 2019 werd de leerstoel, met als leerstoelhouder Prof. Vera Rogiers, opnieuw voor vier jaar verlengd tot 2023 om het doctoraal onderzoek van 2 nieuwe doctoraatsstudenten te kunnen financieren en om het succesvolle onderzoek naar nieuwe en praktisch bruikbare in vitro methoden te kunnen verderzetten binnen de onderzoeksgroep IVTD. Een eerste doctoraatsstudent, Joost Boeckmans ontwikkelde een nieuwe proefdiervrije methode, gebaseerd op humane stamcellen, om geneesmiddelen te identificeren die leververvetting en de daarbij voortschrijdende levertoxiciteit kunnen veroorzaken. Ook effectieve nieuwe therapieën kunnen hiermee bepaald worden. De tweede vorser, Alessandra Natale, ontwikkelde een effectieve alternatieve methode om levertoxiciteit veroorzaakt door fosfolipidose op een proefdiervrije wijze op te kunnen sporen. Zij heeft samengewerkt met Prof. Jurgen Van Erps van B-PHOT om een lab-on-chip te ontwikkelen met leverweefsel in 3D-configuratie om zo levertoxiciteit snel te kunnen opsporen, onderzoek dat intussen verder gezet wordt. Beide doctoraatsstudenten zullen dit jaar nog hun doctoraat afleggen.
Als schenker van de leerstoel was Mireille Aerens zeer nauw betrokken bij het onderzoek en had ze regelmatige contacten met Prof. Vera Rogiers: "Mireille was een bevlogen persoon met een groot hart voor dieren en een overtuigde verdediger van de waarden waar de VUB voor staat. Door haar te vroege heengaan verlies ik een zeer lieve vriendin."
Prorector Paul de Knop heeft een zeer goede herinnering aan Mireille Aerens en aan de vele discussies met haar die de oprichting van de leerstoel voorafgingen: “Wat mij opviel is dat zij nooit op de voorgrond wilde treden. Zij is een pionier voor mij. Niet alleen omdat ze geloofde in de onderzoekscapaciteiten van de VUB, maar ook omdat zij de eerste was die als particulier zoveel in de VUB investeerde."
Voor Mireille Aerens was het zeer belangrijk dat het onderzoek naar proefdiervrije methodes zou verder gezet worden en dat jonge vorsers de kans zouden krijgen om hiertoe bij te dragen. De VUB zal er alles aan doen om haar wens te respecteren.
Als overtuigde VUB sympathisant wilde Mireille Aerens haar lichaam aan de wetenschap schenken. Jammer genoeg is dit door de Coronavirus besmetting nu niet mogelijk. Mireille Aerens werd 86 jaar oud.