SOPHIA-project (VUB) ontwikkelt robotische hulpmiddelen tegen klachtontwikkelingen

Werkgerelateerde spier- en beenderklachten zijn nog steeds alomtegenwoordig bij heel wat industriële werknemers in Europa. Meer dan 50% krijgt ermee te maken, zo blijkt uit onderzoek van Renée Govaerts, verbonden aan de onderzoeksgroep Menselijke fysiologie en sportkinesitherapie (MFYS) van de VUB. De aandoeningen worden veroorzaakt door de uitvoering van werktaken en de directe omgeving waarin het werk wordt verricht. De impact van de klachten valt echter niet te onderschatten. Ze zorgen voor een hoger ziekteverzuim bij de werknemers en voor hoge individuele en economische kosten. Het is daarom noodzakelijk op zoek te gaan naar effectievere preventieve én genezende strategieën om de ontwikkeling van nieuwe klachten en terugval te voorkomen, zoals het SOPHIA-project van de VUB dat robotische hulpmiddelen tegen klachtontwikkelingen ontwerpt”, aldus Renée Govaerts.  

Om na te gaan hoe het vandaag gesteld is met de musculoskeletale gezondheid van Europa’s industriële werknemers, raadpleegde VUB-onderzoeker Renée Govaerts verschillende wetenschappelijke databanken, wat 34 studies opleverde voor de kwalitatieve analyse en 17 voor de kwantitatieve analyse. Daarbij maakte ze een onderscheid tussen prevalentie- en incidentiewaarden, opdat ze een duidelijk beeld kreeg van het verloop van de klachten.

Uit de resultaten blijkt dat de meest voorkomende werkgerelateerde spier- en beenderklachten bij Europese arbeiders, gerapporteerd over 12 maanden, zich bevinden in de rug (60%), schouder-nek-regio (54%), nek (51%), schouder (50%), lage rug (47%) en pols (42%). “Hoewel de prevalentie over 12 maanden hoog is, en er dus veel gevallen van een bepaald soort klacht zijn binnen die tijdspanne, is de incidentie – het aantal nieuwe gevallen van een bepaald soort klacht – relatief laag. Dat wijst op een beperkt begin van de werkgerelateerde spier- en beenderaandoeningen. Wanneer werknemers echter klachten ontwikkelen, blijven ze hier wel langdurig last van hebben.”, aldus VUB-onderzoeker Renée Govaerts.

Multidisciplinaire aanpak tegen klachtontwikkelingen

Naar preventie toe kunnen Industrie 4.0, waarbij industrie en nieuwe technologieën elkaar ontmoeten, en Industrie 5.0, die de rol en bijdrage van de industrie aan de samenleving versterkt, alvast veelbelovende resultaten opleveren. Het SOPHIA-project (dat deel uitmaakt van het Europese project ‘Horizon 2020’), waarin de onderzoeksgroepen MFYS, R&MM en imec-SMIT van de VUB samenwerken met andere Europese onderzoeksinstellingen, is een mooi voorbeeld van een multidisciplinaire aanpak waarbij robotische hulpmiddelen zoals exoskeletons (een draagbaar apparaat dat in tandem werkt met de drager), exosuits en collaboratieve robots worden ontwikkeld om de industriële werknemer te beschermen voor het ontwikkelen van dergelijke klachten.

“Door de multidisciplinaire aanpak wordt de werknemer centraal gesteld en kunnen aanpassingen gemaakt worden om gebruiksvriendelijkheid en effectiviteit van deze toepassingen te verhogen, iets wat ervoor kan zorgen dat de werkgerelateerde musculoskeletale klachten gelimiteerd blijven”, besluit VUB-onderzoeker Renée Govaerts.