Mentor & Professional en kwantum-pioneer Bob Coecke (52) bouwde op twintig jaar tijd het grootste team in computerwetenschappen aan de Universiteit van Oxford uit. Nu gaat hij een nieuwe uitdaging aan als ‘chief scientist’ van Cambridge Quantum Computing (CQC). ‘In het begin is het moeilijk, maar eens je succesvol bent wordt het allemaal makkelijker.’
Wil jij net zoals Bob Wiskunde studeren? Ontdek dan snel de opleiding! Of ben je geïnteresseerd in Fysica? Je verneemt er hier meer over. Heb je vragen voor Bob na het lezen van dit artikel? Of ben je gebeten door zijn profiel? Contacteer hem dan zeker via LinkedIn.
Bob, je probeerde heel wat studierichtingen uit: van Burgerlijk Ingenieur tot Ingenieur-Architectuur en studeerde af in Wiskunde en Fysica tegelijk. Hoe maakte je je studiekeuzes?
‘Mijn studiekeuze verliep nogal verwarrend. Mijn twee grootste interesses waren kunst en filosofie. Ik was ook politiek geëngageerd en kwaad dat niemand naar mij luisterde. Ik kreeg toen het absurde idee dat als ik het moeilijkste zou studeren, mensen naar mij zouden luisteren.’
‘In mijn eerste jaar Burgerlijk Ingenieur was ik de eerste van de klas en het tweede jaar begon ik door te hebben dat het ingenieursleven niets voor mij was. Ik switchte toen naar Ingenieur-Architectuur. Tijdens mijn stage besefte ik dat “de privé” toch ook niets voor mij was. Ik ben dan terug naar de universiteit gegaan om Wiskunde en Fysica samen te studeren en voltooide twee jaar in een jaar. Ik behaalde vier grootste onderscheidingen in een jaar.’
‘Mijn studiekeuzes waren vrij chaotisch en zo is dat eigenlijk mijn hele carrière blijven doorgaan. Na deze studies startte ik een doctoraat in Fysica aan de VUB. Ik gaf toen ook computer-muzieklessen in het Kultuurkaffee. Na mijn doctoraat en een postdoc aan de VUB trok ik voor een postdoc in Fysica naar London en daarna voor een postdoc in Wiskunde naar Montreal. Daarna werd ik prof in Computerwetenschappen in Oxford.’
Tips & tricks voor studenten
Je hebt een ongelofelijk boeiend carrièrepad uitgebouwd. Heb je tips voor studenten?
‘Vanuit mijn eigen ervaring weet ik dat de toekomst niet voor een one trick pony is. “Magic happens where worlds collide”: de meest interessante dingen heb ik niet ontdekt in fysica of wiskunde, maar wanneer verschillende domeinen samenkomen. Dat anderhalf jaar Architectuur was onverwacht heel nuttig omdat het mij het grafische bijbracht, dat ik achteraf gebruikte bij kwantummechanica. De eerste twee jaren Burgerlijk Ingenieur leerden mij een meer praktische en hands-on approach. Dit liet me heel praktisch denken over de pure wiskunde, wat toen taboe was. Ook van de filosofen en psychologen leerde ik veel.’
London Calling
Van de VUB tot lieveling van de Engelse universiteiten
‘Ik heb in mijn 20 jaar aan Oxford University de grootste groep van het departement Computer Sciences gebouwd. Ik start nu een nieuwe job aan Cambridge Quantum Computing (CQC), de leider in kwantumsoftware en -algoritmen, maar blijf ook de “bompa” van de groep in Oxford waar twee oud-doctoraatsstudenten de fakkel overnemen.’
‘Traditionele anarchie’
‘Van richting veranderen en verschillende dingen doen zoals Architectuur en Wiskunde hebben bijgedragen tot het succes van deze multidisciplinaire groep in Oxford. Ik heb er studenten aangenomen uit verschillende richtingen als Wiskunde, Fysica maar ook uit de Psychologie en Filosofie. Het hielp dat ik kennis had uit de verschillende domeinen. Nu is deze vijftig-koppige groep zo bekend omdat er zoveel gerealiseerd wordt. Er is kruisbestuiving tussen individuen, ze trainen elkaar. Dat is traditionele anarchie. Ik heb nooit hiërarchie aanvaard. Officieel was ik de baas, maar ik beschouwde mezelf als een van de anderen, wat ook heeft bijgedragen tot het succes.’
‘Die goede dosis anarchisme heeft me trouwens doorheen mijn carrière geholpen. Je moet jezelf niet teveel aanpassen aan het systeem. De administratieve wereld kan je zoveel afleiden van de essentie. Soms ben ik daar wel mee in de problemen gekomen. In Engeland is het allemaal makkelijker, aangezien men hier excentrieker is. In het begin is het moeilijker, maar eens je succesvol bent wordt het allemaal makkelijker. Als je in de pas loopt ga je niets nieuw doen. Als je echt radicaal iets anders doet, ga je vijanden hebben, dat is iets om te leren. En ook: blijven doorgaan!’
Hoe ziet een doordeweekse werkdag op je job eruit?
‘Het laatste jaar heb ik veel vanuit mijn muziekstudio gewerkt. Voor COVID wandelde ik altijd een uur naar het werk. Het verloop van een dag is moeilijk te voorspellen. Je moet je inbeelden dat het een groep is van 50 mensen, het is een en al anarchie, er is weinig gepland, ik doe niet aan afspraken (tijdens COVID moet ik wel meer afspraken maken) en whatever happens happens. Mijn deur stond altijd open, de muren zijn borden waar je op kan schrijven, er staan zetels, mensen praten met elkaar. Wij zijn een multidisciplinaire mix van mensen die een virtuele wereld bouwen.’
‘Als je in de pas loopt, ga je niets nieuw doen’
Hoe beschrijf je jouw levenswerk?
‘Mijn levenswerk over de laatste 16 jaar is mijn boek “Picturing Quantum Processes”, dat onlangs nog in het Japans verscheen. Het is een nieuwe manier om kwantummechanica, de fysica van de hele kleine dingen, te benaderen. Ik leerde voor het eerst over kwantummechanica tijdens het tweede jaar Burgerlijk Ingenieur en ik haatte het. Ik heb daar nu verandering in gebracht door de formules te vertalen naar pictogrammen.’
‘Aan de VUB begon ik aan dit levenswerk, aan Oxford ben ik blijven bijleren en zette ik de queeste verder. Ik ben blijven doorgaan. Het heeft 14 tot 15 jaar geduurd tot er kwantumcomputers kwamen die konden aantonen dat deze grafische voorstellingen beter werken dan de vorige complexe manier van formuleringen. Dat is ook één van de redenen waarom ik nu de nieuwe job start bij CQC. Voor Google hebben we de kwantumcomputers zelfs de menselijke tekst met grammatica laten verstaan. Tot op heden begreep Google alleen maar afzonderlijke woorden, maar geen grammatica.’
‘Ik ben een bouwer’
Wat drijft je?
‘Bezig blijven. Ik denk over mezelf als Bob de Bouwer. Sommige mensen proberen te begrijpen, ik ben een bouwer. Ik bouw theorieën, nieuwe ideeën, nieuwe wiskunde. ’
Wat zijn je verdere ambities?
‘We gaan met dat grafische formalisme middelbare schoolkinderen kwantummechanica aanleren en hen examens laten afleggen van het Oxford Postgraduaat. IBM gaat daarbij helpen. In mijn nieuwe job ga ik werken op de nieuwe generatie artificiële intelligentie, nu is dat nog ongelofelijk dom. We willen het slimmer en menselijker maken.’
#DeWereldHeeftJeNodig - Hoe draag je als kwantum-pionier bij aan een betere wereld?
‘Door een voorbeeld te zijn. Door nooit autoritair te zijn. Ik heb twee tot drie grote internationale gemeenschappen gebouwd. Ik heb de carrières van zo’n 200 mensen in de academische wereld begeleid. Ik denk dat ik ze allemaal dat goede advies heb meegegeven. Het zit in de kleine dingen. Een voorbeeld: de mensen die proffen genoemd willen worden, hebben niets te vertellen. Mensen die iets te vertellen hebben, moeten niet beleefd aangesproken worden. Mensen die moeilijke woorden gebruiken, hebben niets te vertellen. Wie veel te vertellen heeft, gebruikt geen ‘fancy’ language want zij maken het moeilijker voor de anderen om te verstaan. Ik vecht al lang tegen fake. ‘
Wil jij net zoals Bob Wiskunde studeren? Ontdek dan snel de opleiding! Of ben je geïnteresseerd in Fysica? Je verneemt er hier meer over.