De 16eBurgerschapsprijs van de Stichting P&V gaat naar burgerjournalist en regisseur Waad al-Kateab. De uitreiking zal plaatsvinden tijdens Difference Day, het jaarlijkse VUB-ULB event naar aanleiding van de internationale dag van de persvrijheid, op 3 mei 2021.
Sinds 2005 wordt de Burgerschapsprijs jaarlijks uitgereikt aan personen uit België of het buitenland die zich inzetten voor een open, democratische en tolerante samenleving. Vorige laureaten van de Burgerschapsprijs zijn onder andere Stéphane Hessel, Jan Goossens, Michel Pradolini en Geert Mak.
Waad al-Kateab, journalist en activist
Waad al-Kateab, geboren in Syrië in 1991, is burgerjournalist, filmmaker en activist. Haar achternaam is een pseudoniem om haar familie te beschermen wanneer ze in 2011 begint met het filmen van de oorlog. In 2009 verhuist ze naar Aleppo om economie te studeren aan de universiteit van Aleppo, maar haar studie wordt onderbroken door de revolutie en de oorlog die erop volgt. Ze deed vijf jaar lang verslag van de oorlog voor het Britse Channel 4 News. Als amper twintigjarige journalist-activist roept ze op tot een einde aan de bombardementen op ziekenhuizen en burgers. In 2016 werden haar video's meer dan 500 miljoen bekeken en won ze een internationale Emmy Award met haar reportages “Inside Aleppo”.
Voor Sama: getuigenis met gevaar voor eigen leven
Sinds ze in 2016 met haar gezin vluchtte uit Syrië, woont en werkt ze in Groot-Brittannië. Haar filmdebuut “For Sama” maakte ze samen met Edward Watts. Ze wint hiermee de “Prix L'Œil d'or” voor de beste documentaire op het filmfestival van Cannes in 2019 en is de meest genomineerde documentaire in de geschiedenis van de British Academy Film Awards. Op 23 november 2020 wint ze een Emmy Award voor beste documentaire.
“For Sama” toont de Syrische tragedie van binnenuit. Ze draagt de film op aan haar pasgeboren dochter. “Ik wil dat je begrijpt waarom je vader en ik de keuzes hebben gemaakt, waarvoor we vochten.” Met een eenvoudige digitale camera legt ze de Syrische opstand tegen dictator Assad in rebellenbolwerk Aleppo vast, vanaf het begin tot aan de gedwongen evacuatie eind 2016. De film biedt de kans om de oorlog in Syrië alsook de mensen die er blijven of op de vlucht slaan, vanuit een ander perspectief in de kijker te plaatsen.
De film wordt gekenmerkt door een constante afwisseling tussen hoop en vrees, woede en liefde, gruwelijkheden en ontspanning. Die variatie benadert veel directer de ervaring van het leven in Aleppo, zegt al-Kateab: “We wilden de waarheid van die ervaring overbrengen. In elk verschrikkelijk moment denk je ook aan alle redenen dat je er nog bent, en in elk moment van vreugde weet je dat je vastzit in een verschrikking.”
Een persoonlijke en universele strijd
Met de Burgerschapsprijs willen we het belang van persoonlijk engagement benadrukken. Jessy Siongers, covoorzitter van de Stichting P&V: “De Burgerschapsprijs komt aan de vooravond van een droevig jubileum, het is reeds 10 jaar geleden dat Syrië verwikkeld is in een eindeloos conflict. Waad al-Kateab sprak miljoenen mensen aan door haar getuigenis, bracht het intieme en het universele dichter bij elkaar en toont ons wat echt burgerschap is.”
De Stichting wil alle vormen van burgerparticipatie onder de aandacht brengen en de getuigenis van Waad al-Kateab past in dit continuüm. al-Kateab hoopt dat haar werk een tool kan zijn voor verandering en mensen ertoe kan aanzetten te handelen. Op de vraag wat ze wil, antwoordt Waad: "Ik wil geen tranen, maar actie."
De prijs zal worden uitgereikt op 3 mei tijdens de “Difference Day” die plaatsvindt in Bozar.
Caroline Pauwels, rector van de VUB en organisator van Difference Day:
"Ik ben vereerd dat de Burgerschapsprijs, die de Stichting P&V dit jaar toekent aan Waad al-Kateab, op Difference Day zal worden uitgereikt. Zij belichaamt de waarden en visie waarvoor Difference Day staat: vrijheid van meningsuiting en respect voor de mening van anderen."
Actief burgerschap en respect voor de rechten van elkeen bevorderen
De Burgerschapsprijs 2020 wordt toegekend aan Waad al-Kateab vanwege haar perspectief op het nemen van risico's in naam van een actief en militant burgerschap. Ze toont ons door middel van haar documentaire, het dilemma van je land in oorlog te verlaten om te leven en jezelf en je familie een betere toekomst te bieden. De documentaire “For Sama” laat ons dit innerlijke debat beleven met een onmogelijke keuze: vluchten of blijven? Betekent weggaan het opgeven van de strijd voor vrijheid waarvoor ze al zoveel heeft opgeofferd?
Annemie Schaus (rector van de ULB) en Lynn Tytgat(VUB), twee van de 30-tal leden van de jury van de Burgerschapsprijs, vullen aan: “Het werk van Waad al-Kateab is een oproep naar een open, verdraagzame en geëngageerde samenleving. Gedreven zet de filmmaakster zich in voor de mensenrechten, het recht op gezondheid, en voor de zorgverleners en dokters die wereldwijd dagelijks een cruciale rol opnemen. Een thema dat ook in het licht van de coronapandemie bijzonder actueel is en blijft. Waad al-Kateab inspireert jong en oud, binnenland en buitenland, en zet aan tot persoonlijke en maatschappelijke reflectie en daadkracht.”
Haar strijd zet al-Kateab nu verder via de “ @ActionForSama #stopbombinghospitals-campagne”, waarin de heldhaftigheid wordt benadrukt van dokters en verplegend personeel die ondanks de bombardementen doorgaan met hun werk. 'Action For Sama' heeft tot doel te voorkomen dat burgers en ziekenhuizen de belangrijkste slachtoffers van gewapende conflicten worden. Waad al-Kateab moedigt ons aan om op een menselijke manier de debatten te (blijven) voeden en voeren over de rol, verantwoordelijkheden en impact van oorlog.
De Stichting P&V
De Stichting P&V werd opgericht in 2000 met de P&V Groep als belangrijkste sponsor. De Stichting promoot participatie, emancipatie, solidariteit en burgerschap bij jongeren. Uitgaande van de voornaamste waarden van de sociale economie, legt de Stichting de nadruk op actieve participatie, zelfstandigheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid van jongeren. In 2006 werd de Stichting P&V erkend als Stichting van openbaar nut.
In 2020 wordt actieve participatie van jongeren gehuldigd ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van de Stichting P&V. De jury van de burgerschapsprijs bestaat uit een 30-tal personen uit verschillende sectoren van de samenleving.